Каде тоне фестивалот „Кинг ехо“?, зошто?
пишува, Амди ВИНЧА
Убава Струга, на поезијата, на уметноста и културата, една од најголемите албански културни вредности е фестивалот на песни и игри познат во сите албански предели, фестивал „Песна ехо“..
Стружани триесет години по ред придонесуваат за долговечноста на овој фестивал. Можеме да кажеме дека е еден од фестивалите што ја одржува во живот нашата албанска традиција. Овој фестивал е создаден 32 пред години каде, организацијата иако во многу тешки тогашни услови, интересот на граѓаните беше преголем.
Калтрина ТВ е една од телевизиите кои ја чуваат архивата на Фестивалот 32 последователни години и со носталгија се сеќавам на фестивалските ноќи, каде што целата публика застана да го одржи овој фестивал во живот, зедоа учество сите културно-уметнички друштва од земјата, а потоа и од сите албански предели. Мислам дека првите признанија на фестивалот треба да ги добијат организаторите на годините 90 а не нашите политичари.
Но, од година во година, овој центар на албанската култура во Струга, која ја промовираше песната, бледнеат орото и традициите на сите албански предели наоколу, Ги губам вредностите и килограмите. Има многу причини, но ќе се обидам да опишам само неколку: Неколку години по ред, сцената беше речиси иста, дури оваа година уште послаба, за разлика од 90-тите кога Сезаири ја правеше сцената, тие што го знаат тоа многу добро го знаат. И оттогаш без разлика дали имало тенденција да се попречува или не, секоја година сцената беше различна, полн со елементи кои ги претставувале албанските земји и традиции. Веќе неколку години фестивалот не го претставуваат водители од Струга. зошто?! Можеби затоа што денес кога фестивалот е спонзориран од Министерството за култура, тоа го диктира некој друг кој ќе го претстави фестивалот. Со плаќање се подразбира дека ако било бесплатно тогаш се знае каде би биле насочени.
Нашето државно знаме не беше истакнато на двете фестивалски вечери (Албанско знаме), додека третата ноќ, на левата страна на бината беше поставено само државното знаме на RMV, додека нашето национално знаме, чии вредности треба да ги претставува фестивалот „Кенге Јехо“ не беше одлучено. Скоро на крајот на фестивалот, сигурно некој забележал дека на бината е поставено знамето на RMV, и дури тогаш некој го поставил албанското знаме. Организаторите воопшто го немаа ниту знамето, но за нивна среќа, Арбересетите доаѓаат со државното знаме како и секогаш. И нашите организатори, отидоа и го зедоа знамето на Арберешите и го поставија на бината. Дека фестивалот „Ехо песна“ повеќе не е фестивал, како што беше во 90-тите, а тоа ги изгуби вредностите, тоа се гледа и од учеството на јавноста, кое беше во мал број, иако учеството беше бесплатно, додека во 90-тите кога фестивалот имаше вредности, се одржа на градскиот стадион, влезот беше платен, но граѓаните беа турнати во ред за да можат да влезат и да ги следат песните и ората од културно-уметничките друштва кои учествуваа од Чамерија до Прешево и Митровица.. Затоа што тогаш имаа што да видат, како што беше фестивал и натпревар, за разлика од сега кога за жал би го нарекол срамно! Да не заборавиме дека тогаш „Песна ехо“, не беше финансиран од Министерството, туку од нашите бизниси и граѓани, особено од иселениците. Но сега, сигурно Министерството диктира кој ќе учествува. Зошто овој сомнеж?, затоа што ако три децении по ред фестивалот ги промовираше албанските културни вредности, оваа година на фестивалот три вечери по ред настапија компании од Грција и Бугарија, што не ми се допадна. Не дека сум против традицијата и културата на нашите соседи и туѓи народи, но фестивалот имаше друга цел и состав. Како гостопримлив и гостопримлив народ, би разбрал да се случеше една вечер, но за три ноќи, од Фестивалот на албански песни и игри, се претвори во фестивал на грчки и бугарски песни и ора. Вреди да се напомене дека додека траеше фестивалот, фокусот на организаторите и водителката беше да и се заблагодарат на шминкерката и фризерката која се погрижи за нејзиниот изглед, но никој не се сети да ги спомне оние луѓе кои го основаа фестивалот и три децении придонесуваа да се одржи во живот жртвувајќи го своето време, знаење, а понекогаш дури и нивните пари, ТВ Калтрина не беше спомната или заблагодарена од годинава 1993 и до денес, снимајте и проследувајте ги сите изданија. ( Не знам кој се наоѓа на патот на вистината, да им се заблагодарам на сите кои придонесоа за фестивалот, а денес се заблагодаруваат и се заблагодаруваат само на оние кои се блиски до директорот на фестивалот). Водителката напомена дека е снимен и документарен филм за фестивалот, но тој документарец сеуште никаде не се појавил, Не знам дали тоа е направено реално или само на хартија. Ако е направено, потоа објави или емитува некаде, да видиме како изгледа и дали сите оние личности кои заслужуваат да бидат спомнати се вклучени во тој документарен филм
Се надевам дека следната година овој фестивал ќе се врати на своите почетоци, добро би било да има реакции и од бившиот- организаторите од 90-тите кога вредноста на овој фестивал беше вистински скапоцен камен.